Reizen

Frankrijk 1994: Schoolreis naar Normandië

Dinsdag 12 april 1994

Amiens

Rouen

Rouen is de hoofdplaats van het departement Seine-Maritime. De bijnaam “museumstad” dankt Rouen niet zozeer aan het aantal interessante musea, dan wel aan de omvang van de oude wijken: de vele monumenten bevinden zich in straten vol vakwerkhuizen, welke gebouwd zijn tussen de 14de en de 17de eeuw, een 800 in getal. Het is tevens de hoofdstad van de flamboyante gotiek, vertegenwoordigd door 3 gebouwen: de kathedraal Notre-Dame (één van de mooiste en grootste van Frankrijk), de Saint-Ouen kloosterkerk en de Saint-Maclou kerk. Het meest populaire monument van Rouen is het Gros-Horloge, een klokkentoren omgeven door een indrukwekkend aantal huizen van historische waarde. Op de oude markt herinneren een kerk en een monument aan de terechtstelling van Jeanne d’Arc. Tijdens de “honderd jarige” vond zij op deze plaats in 1431 de dood op de brandstapel.

Jumièges en Saint-Wandrille

In een hoefijzerbocht langs de Seine staan de ruïnes van de abdijkerk van Jumièges , gesticht in 654 door bisschop Philibert. Er leefden ooit honderden monniken. In de 9de eeuw verwoest door de Noormannen, werd ze door de katholieke Normandiers herbouwd. Na de bloeitijd van de 14de eeuw verviel de abdij door pest, branden en plunderingen. In 1791 trokken de laatste monniken weg. Grote delen werden gesloopt, maar er zijn nog enkele prachtige restanten overgebleven.

Een andere mooie abdij op deze route is de benedictijnenabdij van Saint-wandrille, in 649 gesticht door graaf Wandrille, die als spoedig na zijn huwelijk in het klooster trad, evenals zijn vrouw. Van de abdijkerk (13de-14de eeuw) is nog enkel de noordarm van het transept intact; van het kloosterpand zijn er 3 gangen bewaard gebleven. In 1931 hebben benedictijnen monniken er zich opnieuw gevestigd. Het klooster is niet toegankelijk voor vrouwen.

Fécamp

Aan de zogenaamde Cote d’Albatre (de albasten kust) ligt het strand van Fécamp tussen huizenhoge kliffen, ware meesterwerken, die door de zee in de kust uitgesneden zijn. Fécamp is van oudsher een vissershaven. Tegenwoordig heeft het stadje niet alleen een vloot van kleine vissers op de volle zee, maar is het tevens een handels-en een jachthaven aan het worden.

Étretat

“Si j‘avais à montrer la mer à ami pour la première fois, ce serait Etretat que je choisirais.”

De falaise (= steile rotswanden) van deze badplaats hebben dichters en schilders geïnspireerd. De zee heeft in de hoge krijtrotsen openingen doen ontstaan door het zachte gedeelte van het gesteente weg te spoelen. De spreuk in het stadswapen “Mijn poorten staan altijd open” is dan ook goed gevonden!

Wij maken er een wandeling naar de Falaise d’Aval, één der natuurwonderen van Normandie. Het uitzicht en de sfeer zijn er verrukkelijk.

Pont de Tancarville

Deze machtige en sierlijke hangbrug is één der grootste hangbruggen van Europa: ze is 1420m lang en het wegdek ligt 51m hoog boven de Seine. Aan de ene kant ziet men de vlakke moerassen van de Vernier en aan de andere kant bemerk je op de heuvel een oud grijswit kasteel.

Honfleur

Een droom van een stadje (10.000 inwoners). Dicht opeengepakt spiegelen smalle, hoge huizen zich in de oude (17de-eeuwse) havenkom, die nu vieux Bassin wordt genoemd. Vissersboten en rijen zeilboten deinen langs de steigers. De Sainte-Catherine, vlak bij de haven, is een lange en lage sfeervolle kerk met een spits torentje. Ze is grotendeels van hout en werd gebouwd door scheepsbouwers. In de 19de eeuw werd het een geliefd oord impressionistische schilders, zoals Boudin en Monet, die hier vaak gewerkt hebben. Honfleur bezit nu nog een Boudin museuw.

Pont-L'Eveque

De calvados is een typisch Normandisch product, alhoewel de naam van Spaanse afkomst is. In 1946 kreeg één beperkt gebied en één bereidingswijze een “appellation contrôlée”: Calvados du Pays d’Auge. Dit moet gestookt zijn van cider uit op traditionele manier geperste appels. Het sap moet minstens een maand gisten en bereikt in die tijd slechts een alcoholgehalte van 4%. Daarna wordt het tweemaal in een alembic afgestookt, waardoor – net zoals bij cognac – het alcoholgehalte stijgt tot 72%. Bij verkoop moet calvados 40 tot 50% alcohol bevatten, maar voor de rijpingstijd bestaan er geen voorschriften. Momenteel blijft er nog één A.O.C. over.
Goede calvados kan ook jong gedronken worden, maar is dan erg sterk. De beste soort moet verschillende jaren op eikenhouten fusten rijpen. Alvorens verkocht te worden, wordt het met een weinig karamel gekleurd, doch niet gezoet zodat de droge smaak behouden blijft. De smaak en het aroma zijn bijna even sterk als van cognac, maar rond goede calvados hangt steeds de mysterieuze geur van appels.
Naar een vermaarde plaatselijke traditie drinkt men tussen 2 gangen van een uitgebreide maaltijd een glas calvados, “trou Normand”genaamd.
De cider (appelwijn) wordt verkregen door het vergisten van appelsap en wordt meestal op industriële schaal bereid. Behalve de koolzuurrijke cider, bestaat ook nog de mousserende cider, een appelwijn, waarbij het bij de gisting ontstane koolzuur nog gedeeltelijk aanwezig is of waarin koolzuur tijdens het bottelen wordt toegevoegd.

Deauville

Deauville (6.000 inwoners) is een luxueuze badplaats van internationale faam met heerlijke lanen, prachtige villa’s, vele luxehotels, alle denkbaar vermaak voor een veeleisend publiek. De paardenrennen in de zomermaanden trekken liefhebbers uit vele landen.

Woensdag 13 april 1994

Père Magloire

Lisieux

Lisieux is de hoofdplaats van de prachtige streek “Pays d’Auge”. Daar valt een pompeuze basiliek op, die in 1929 werd gebouwd, ter nagedachtenis aan de Heilige Thérèse Martin. Zij trad op 15-jarige leeftijd in het klooster en beschreef haar leven in een boek: “Geschiedenis van een ziel”. Thérésia van Lisieux stierf op 24-jarige leeftijd na een kort, maar zeer vroom leven. In 1925 is zij heilig verklaard. Na Jeanne d’Arc is zij de meest vereerde heilige van Frankrijk. Lisieux wordt ook wel eens de hoofdstad van het houtsnijwerk genoemd, omwille van zijn talrijke en zeer rijk bewerkte vakwerkgevels. De oorlog en vooral de invasieperiode hebben daar een einde aan gemaakt. Verder heeft Lisieux een mooie vroeg gotische kathedraal, de Cathédrale Saint-Piere (1175-1350). In de apsis bevindt zich een grote Mariakapel, waar Thérèse vaak de mis bijwoonde en waar Pierre Cauchon, bisschop van Lisieux en voorzitter van het proces tegen Jeanne d’Arc, begraven ligt.

Arromanches

In 12 dagen werd hier voor de kunst een kunstmatige haven aangelegd voor het aan land brengen van troepen en materieel. Deze kunstmatige haven heeft 100 dagen dienst gedaan, totdat de havens van Cherbourg en Le Havre gebruikt konden worden. In totaal werden 4.266 landingsboten ingezet, zonder de honderden oorlogsschepen en begeleidingsboten mee te tellen. In die periode zijn hier 2.500.000 soldaten, 500.000 voertuigen en 4.000.000 ton materieel aan land gebracht.
Op de eerste dag sneuvelden reeds 10.000 manschappen, onder wie 6.000 Amerikanen…

Op talrijke plaatsen kan men monumenten, musea en militaire kerkhoven bezoeken. Bekend is het landingsmuseum van Arromanches, dat alle herinneringen oproept aan de invasie, op 06 juni 1944.

De Slag van Normandië heeft aan de Duitsers 640.000 soldaten gekost (doden, gewonden en gevangen soldaten).

Caen

Caen is de hoofdplaats van het departement Calvados en wordt wel eens het “Normandische Athene” genoemd, een centra van kunst en cultuur. Willem de Veroveraar is eeuwen na zijn dood nog sterk aanwezig in Caen, in de vorm van de resten van het kasteel dat hij in de 11de eeuw bewoonde. Willem, die hertog van Normandië en later koning van Engeland werd, bouwde naast dit kasteel talrijke kerken en abdijen in Normandië. Zo ook de Abbaye aux Hommes, die hij liet bouwen als dank voor het feit dat de paus hem toestond zijn achternicht Mathilde te trouwen. Bouwde hij een mannenabdij, dan deed Mathilde niet voor hem onder en liet op haar beurt een vrouwenabdij bouwen, de Abbaye aux Dames.
In de mannenabdij is thans het stadhuis van Caen ondergebracht. De abdijkerk Saint-Etienne ernaast geldt als één van de grootste Romaanse bouwwerken in Frankrijk. Een tegel in het koor geeft aan dat Willen de Veroveraar hier begraven is.

Donderdag 14 april 1994

Bayeux

Deze stad met 14.000 inwoners, werd als eerste Franse stad bevrijd op 07 juni 1944. Bayeux wordt de wieg genoemd van de dynastie der hertogen van Normandië. Beroemd zijn de kathedraal en het borduurwerk van koningin Mathilde. De kathedraal behoort tot de Normandisch-gotische stijl; ze is 102 m lang en 22 m hoog.

Het tapijt wordt tentoongesteld in het “Centrum Willem de Veroveraar”, gehuisvest in een mooi 18de-eeuw gebouw. Dit borduurwerk bestaat uit het epos van Willem en is met gekleurde wol geborduurd op een 70 m lange en 0,50 m brede linnen strook. In 56 taferelen wordt verhaald hoe koning Eduard van Engeland zijn boodschapper Harold naar Willem van Normandië stuurde, met de mededeling dat deze tot koning van Engeland is gekozen. Harold belooft het besluit van Eduard te eerbiedigen, maar neemt echter bij diens overlijden (in 1066) de Engelse troon over. Willem gaat dan met een leger naar Hastings en verslaat Harold.
Het prachtige borduurwerk heeft niet alleen een esthetische waarde, maar biedt tevens een duidelijk inzicht in de zeden en de gewoonten van die tijd, in de bewapening, de scheepsbouw; enz.

Saint-Lo

Coutances

Bij de nadering van Coutances (11.000 inwoners), zien we de kathedraal Notre-Dame boven de huizen omhoogrijzen. Het is één der mooiste gotische kerken van Normandië. Ze werd als het ware “gemonteerd” op de grondvesten en resten van de oude Romaanse kerk, die in 1218 afbrandde. Uitzonderlijk merkwaardig is de markante 8-hoekige lantaarntoren op het transept. Het interieur van de kerk is door zijn sierlijke lijnen erg mooi. Belangrijke afzonderlijke kunstwerken zijn er echter niet, buiten de drie oudste 13de-eeuwse glasramen in de N-kruisbeuk en één 14de-eeuwse in de Z-kruisbeuk. In de kapel van de apsis staat het vereerde, witte beeld van Notre-dame-de-Coutances op een zilveren altaar, dat met edelstenen is bezet.

Le Mont-Saint-Michel

In het begin van de 8ste eeuw kreeg bisschop Aubert van Avranches een visioen van Sint Michaël, die hem vroeg een kapel te bouwen op de Mont Tombe, één van de rotsheuvels in het bos. Aubert durfde niet, want deze heuvel speelde een rol bij de heidense offerdiensten. Michaël verscheen hem daarna nog twee maal met hetzelfde verzoek en stak zijn vinger in het hoofd van Aubert (het gaatje in de schedel is nog te zien, in de kerk van Avranches). Toen bouwde Aubert een kapel op een rots tegen de helling van de Mont Tombe. In 709 werd het bos echter, door een aardbeving en een vloedgolf, veranderd in de huidige baai; de rots met de kapel stak boven het water uit. Tijdens de invallen van de Noormannen gingen er mensen op het eilandje wonen en in 966 kwamen dertig benedictijnen van Saint-Wandrille erheen om een kapel boven op de rots te bouwen. In 1017 begon de bouw van de Romaanse abdij, die in 1114 was voltooid, maar in 1203 gedeeltelijk afbrandde. De herbouw duurde voort tot in de 16de eeuw; dat gebeurde met vakkennis en oneindig geduld; blokken graniet werden op vlotten aangevoerd en met primitieve werktuigen omhoog gehesen. Er werden enkele crypten gebouwd om een deel van de kerk te stutten: de nieuwe abdij verrees in een prachtige gotische stijl. De verdedigingswerken aan de voet dateren uit de 14de eeuw; tijdens de Honderdjarige oorlog en de godsdiensttwisten van de 16de eeuw bleek de abdij voor de belegeraars oninneembaar. In de 17de eeuw raakte de abdij in het bezit van hofdignitaris; de monniken leidden een onevangelisch leven en in 1790 werden ze verjaagd. Tot 1863 was de “Bastille van de zee” een staatsgevangenis, maar in 1874 werd met de restauratie begonnen. In 1879 werd de dijk van 2 km lengte aangelegd. In 1944 gebruikten de Duitsers de hoge rots als uitkijkpost. Thans wonen er weer enkele benedictijnen op de berg.

Uit de verte lijkt de Mont-Saint-Michel iets op een piramide, oprijzend boven de zee, de zandvlakten en slibvelden. De granieten rots is 80m hoog en 900m in omtrek. Het beeld van Michaël, de overwinnaar van de satan, op de kerktoren bevindt zich 152 m boven de zee. De voet van de berg is omgeven door zware muren met schietgaten en halfronde torens. Vanaf de dijk wandel je over een houten loopbrug naar de toegangspoort in de muren.
Het wad is tegenwoordig flink opgeslibd; er groeien zoutplantjes en er grazen schapen. Alleen bij springvloed (ongeveer 2 dagen na volle en nieuwe maan, tussen 6 en 8 uur in de morgen en avond) wordt de berg geheel omspoeld, maar de dijk blijft droog. Om je te vergewissen of je auto veilig staat op de parkeerterreinen bij de muren of naast de dijk, moet je bij nadering op de genoemde tijden even informeren bij het toeristenbureau of de getijdentabel raadplegen bij de poort. Bij springvloed die snel opkomt, stijgt het water 12 tot 13m; bij lage eb trekt de zee zich ruim 10km terug en legt grote zandbanken bloot. Nieuwe kunstmatige bekkens zullen de afvoer van zand naar zee moeten bevorderen.

Vrijdag 15 april 1994

Vimoutiers

Vimoutiers (5.000 inwoners), een nieuw stadje nadat het in 1944 voor 90% was verwoest, is een zuivelcentrum. Op het langwerpige plein staat een geelgrijze kerk met 2 spitse torens, maar ook zijn hier de markthallen voor vee, boter, kaas en eieren. Voor de hallen staat het aardige grijze beeld van Marie Harel, een leuk hoedje op en enkele kaarsjes in de hand.
De boerin Marie Harel woonde in het dorpje Camenbert, 5 km van Vimoutiers, waar al enkele eeuwen kaas werd gemaakt. Tijdens de Franse Revolutie was op de boerderij een priester ondergedoken, die haar als dank een geheim recept naliet van de lekkere kaasjes die hij voor zichzelf maakte. Marie wist de smaak en de houdbaarheid ervan te verbeteren en toen een spoorlijn door Normandië werd geopend, bood ze op het station Napoleon III enkele kaasjes aan. De keizer vond ze zo lekker, dat hij ze voortaan altijd op zijn tafel wilde hebben. Daarmee begon de zegetocht van de camembert.

De échte camembert komt alleen uit Normandië. Hij wordt met de hand gemaakt van verse melk, is na 6 weken geschikt voor consumptie en maar enkele dagen goed houdbaar. De camembert die op de fabrieken (van Isigny) van gepasteuriseerde melk wordt gemaakt, is veel langer houdbaar. De echte camembert zit in een spannen doosje met één papiertje om de kaas; de fabriekscamembert zit in een spannen of kartonnen doosje, met om de kaas een zilverpapiertje of 2 verpakkingspapiertjes.

L'Aigle

Het “Musée Juin 44” dat is ondergebracht in het kasteel van L’Aigle, herbergt een uitbeelding in was van de gevechten op D-Day in juni 1944. De stemmen van de beroemde personages (de Gaulle, Leclerc, Churchill, Roosevelt, Stalin) zijn via originele geluidsopnamen weergegeven. Een reliëfkaart laat toe de ontwikkeling van de Slag te volgen.

Évreux

Evreux (50.000 inwoners), de hoofdstad van Eure, is een drukke stad met enkele mooie kerken. In het centrum staat de grootse kathedraal Notre-Dame. Het 15de-eeuwse bisschoppelijk paleis naast de kerk (nu gemeentemuseum) heeft weelderige raamomlijstingen. Langs de rivier leiden de oude wallen vanaf de kathedraal naar het 16de-eeuwse belfort, de Tour de L’Horloge.

Tekst uit onze informatiebrochure van E. Desmet